na czym polega skuteczny post?


WSZYSTKO, CO POWINNIŚMY WIEDZIEĆ O POŚCIE. CZĘŚĆ I
 
fot. Michalina Bończa-Tomaszewska
O niejedzeniu mówi się teraz wszędzie. Temat postu poruszany jest w mediach, fitness klubach, na spotkaniach towarzyskich i przy okazji rekolekcji wielkopostnych. Zauważyłem, że słychać głosy głównie dwóch skrajnych nurtów: propagatorów i zdecydowanych przeciwników. Dlatego postanowiłem napisać wszystko, co czytelnicy SZTUKI ŻYWIENIA powinni wiedzieć na temat postu.


Okresy bez pożywienia towarzyszyły człowiekowi od zawsze. W czasach neolitycznych poszczono po prostu wtedy, kiedy nie było dostępu do jedzenia. Później post stał się elementem wielu kultur i religii. Chrześcijanie (40-dniowy post Jezusa na pustyni), żydzi, muzułmanie (Ramadan) określają tak „dni dobrowolnego, całkowitego powstrzymania się od jedzenia lub od spożywania pewnych pokarmów przez określony czas”. Oprócz motywacji o podłożu duchowym, obecnie u wielu osób na hasło „post” pojawia się myśl o poprawie zdrowia czy schudnięciu. Wtedy rodzą się też pytania:
·         Wybrać dietę warzywno-owocową czy po prostu wykluczyć mięso?
·         Zdecydować się na post Daniela czy dietę według dr Dąbrowskiej?
·         Czy poszczenie jest zdrowe?
·         Jakie mogą być efekty uboczne poszczenia?
·         Jak długo nie jeść?
·        Czy „robiąc post ”mam po prostu nie jeść śniadania i obiadu i zacząć trenować na czczo, aby móc zjeść coś wieczorem?
·        Jakie będą efekty postu po 2, 4 albo 6 tygodniach?

Posty niejedno mają imię. Mogą być parodniowe albo szesnastogodzinne. Można nie jeść nic albo wykluczyć tylko daną grupę produktów. Dlatego nie da się udzielić krótkiej i jednoznacznej odpowiedzi na pytanie: „Czy post jest zły czy dobry? Na pewno chcąc wykorzystać jego potencjał, zanim podejmiemy taką próbę, powinniśmy uzbroić się w niezbędną wiedzę oraz skuteczne umiejętności.

DEFINICJA POSTU
Spójrzmy na typowy rytm dobowy. Większość z nas „pości” przez 8-12 godzin nocnego wypoczynku, nawet tego nie planując. Zazwyczaj nie jemy nic na chwilę przed snem, ani w nocy czy od razu po wstaniu z łóżka. Stąd właśnie w języku angielskim pochodzi słowo breakfast oznaczające śniadanie – koniec postu. W przypadku postu jako strategii specjalnej będziemy go definiować jako:

PLANOWANY CZAS, KIEDY NIE SPOŻYWAMY
JEDZENIA ANI NAPOJÓW Z KALORIAMI.


POTENCJALNE KORZYŚCI Z POSTU
To co już „stare” dla historii ludzkości, jest stosunkowo nowe dla nauki i dietetycznej praktyki. Choć nie mamy jeszcze bardzo dużo informacji na ten temat, to przeprowadzono już badania kliniczne, które wykazały korzyści z czasowego niejedzenia (postów), jeśli chodzi o parametry zdrowotne i wydłużanie życia. Prawidłowo przeprowadzone (przez odpowiednie osoby w odpowiednim czasie) posty mogą pomóc:
·         wyregulować poziom cukru we krwi,
·         poprawić profil lipidowy,
·         regulować masę ciała,
·         utrzymać masę mięśniową,
·         zwiększyć wrażliwość insulinową,
·         zmniejszyć stany zapalne.

Dlatego warto spojrzeć na post w kontekście poprawy zdrowia, sylwetki (dobrego wyglądu) i sprawności, czyli również utraty zbędnej tkanki tłuszczowej.

POST W PRAKTYCE
W teorii ogólna koncepcja postu wydaje się zachęcająca. W praktyce wszystko zaczyna się komplikować. Przedstawiane są różne koncepcje, od spożywania tylko jednej grupy pokarmów, po całkowite wstrzymanie się od jedzenia, w wybrane dni albo poszczenie tylko w ustalonych przedziałach czasowych (np. IF - intermittent fasting). Dlatego wiele osób zastanawia się:
·         Kto może pościć?
·         Kto nie powinien pościć?
·         Jak często robić posty?
·         Jak długo nie jeść?
·         Czy są łatwiejsze metody dające podobne korzyści?
·         I tak dalej…

Odpowiedzi na te i dziesiątki innych pytań będą różnić się w przypadku każdej osoby, a naukowcy nie przestaną zgłębiać wiedzy na temat postu jeszcze przez dekadę. Dlatego opiszę pokrótce, jak to wygląda z perspektywy trenera SZTUKI ŻYWIENIA.

POST TO SPECJALNA STRATEGIA DIETETYCZNA


·        Nawyki SZTUKI ŻYWIENIA (>>> KLIK <<<) i wszystkie strategie wspomagające jadłospis, aktywność, regenerację ciała i umysłu dają tak dobre efekty, że większość naszych podopiecznych nigdy nie musi zgłębiać tematu dietetycznych manipulacji. Podobnie jak życiu. Czy potrzebujesz nauczyć się gramatyki staroangielskiej, aby móc swobodnie zwiedzać Londyn…?

·        W przypadku 10-20% osób, które przechodzą przez etap nauki fundamentów, okazuje się, że nauka postów  pomaga im w osiągnięciu specjalnych celów.

·        Jeszcze inne osoby, które podejmują posty z powodów ideowych / religijnych, wspieramy i monitorujemy ich działania.

·        Pomimo tego, że posty mają swoje plusy, nigdy nie podejmujemy ich na początku drogi. Nawet jeśli danej osobie będą służyć, to musi ona przedtem nabyć potrzebne umiejętności, aby być dobrze przygotowana na specjalną strategię jaką jest post.

KLUCZOWA INDYWIDUALIZACJA
Z moich zebranych przez dekadę obserwacji wynika, że większość osób nie potrzebuje strategii postu. Część może ją zastosować. Dla najmniejszej grupy jest to „strzał w dziesiątkę”. Skąd te różnice?
·        Ze względów genetycznych niektórzy lepiej sobie radzą i odnoszą korzyści. Dla innych nie będzie to tak dobra strategia. Dwie różne osoby zobaczą inne efekty tego samego rodzaju postu.
·        Różnimy się fenotypem. Nasze otoczenie ukształtowało nas tak, że niektórzy są gotowi na zastosowanie postu, a inni nie. Dla przykładu, duża część osób z nadwagą i otyłością ma wiele niedoborów esencjonalnych składników odżywczych (m.in. witamin i minerałów), a posty jeszcze pogłębiają u nich ten problem. W konsekwencji stosowanych rok w rok takich samych „postnych strategii” pogarsza się poziom siły, motywacji oraz ogólnie rozumianego metabolizmu.

Co ciekawe, posty potrzebujemy interpretować w nowych warunkach XXI wieku, kiedy to mamy stały kontakt m.in. z telefonami komórkowymi i Wi-Fi. Ich wpływ na organizm ludzki to dość nowy temat, jednak wiadomo, że potencjalnie utrudniają regenerację przez pogorszenie jakości snu, co u niektórych osób może powodować nieadekwatną reakcję na stres. Dodanie do tego postu, którym jest stresorem, może nie być najlepszym krokiem.

Wspomnę jeszcze jeden ważny i ciekawy aspekt. Badania dowodzą, że osoby, które zaczynają czerpać energię ze zgromadzonej tkanki tłuszczowej, uwalniają do krwiobiegu substancje chemiczne skumulowane przez 10-20 lat. Jeśli nie są przygotowane na ich biotransformację (popularnie zwaną detoksem), to post może odbić się niekorzystnie na zdrowiu, przez pogorszenie pracy tarczycy (zmniejszenie poziomu T3), zwolnienie tempa spoczynkowej przemiany materii, obniżenie markerów pracy mięśni oraz oksydacji tłuszczu (czyli czerpania z niego energii). U niektórych osób dochodzą jeszcze inne potencjalne problemy, m.in. zwiększone ryzyko anoreksji, bulimii, czy pogorszenie relacji z otoczeniem wynikające z dołożenia sobie dodatkowe stresora.

Czas na ostatni (według mnie kluczowy) punkt. Powszechnie stosowany post jako 2-6 tygodniowa dieta nie pozwala na naukę wielu umiejętności, które owocują skutecznymi i zdrowymi nawykami na całe życie.

Każdą dietę należy ocenić nie na podstawie ilości zgubionych kilogramów, ale tego, czy udało się zdobyć umiejętności przydatne zawsze, niezależnie od różnych okoliczności: zmiany pracy, narodzin dziecka, przeprowadzki, przygotowań do zawodów itd.  Tak więc jeśli post (tak jak każde skuteczne plany żywienia i ćwiczeń) ma zaowocować tym, czego pragniesz, powinien być skupiony na nabywaniu umiejętności według przedstawionego schematu.


= solidne zdrowie, świetna sprawność i piękne ciało

Jak już wspomniałem, zastosowanie strategii postu jest elementem indywidualizacji. W SYSTEMIE SZTUKI ŻYWIENIA posiadamy pewien rodzaj postu, pozwalający zyskać wiedzę i nabyć ważne umiejętności. W trakcie indywidualnej współpracy w naszych programach proponujemy wykonanie takiego zadania wielu osobom, nawet tym, którzy nie będą potrzebowali go stale stosować. I tą specjalną strategią wraz z wieloma ważnymi wskazówkami dzielę się w kolejnych częściach artykułu >>> KLIK <<<.

czym jest próbny post? (link)
co daje próbny post? (link)
próbny post. kilka istotnych uwag (link)
próbny post. pytania, na które trzeba sobie odpowiedzieć (link)
post cykliczny. wszystkie ważne informacje (link)


WYBRANE PIŚMIENNICTWO >>> KLIK <<<


Chcesz być na bieżąco? Dołącz do społeczności SZTUKI ŻYWIENIA.
·         Zapraszamy na profil SŻ na Facebook’u
·         Nasz Instagram
·         Zapisz się do Newslettera SZTUKI ŻYWIENIA
·         Nowości przypinamy też na Pinterest


Komentarze