 |
| fot. Michalina Bończa-Tomaszewska |
Jest
tak wiele rzeczy, które można zrobić, by być zdrowszym, szczuplejszym i
sprawniejszym. Optymalne odżywianie, ćwiczenia, sen, relaks. Jak to wszystko
wdrożyć? Na pewno nie zaczynać wszystkiego na raz, bo to niemal zawsze kończy
się porażką. Zacznij od jednego nawyku, który na 100% wykonasz. Może przy
najbliższych zakupach uwzględnisz wiele rodzajów warzyw i owoców oraz…wątróbkę?
W podręczniku rytuałów z Dynastii Han (202
p.n.e – 220 n.e) wątróbkę umieszczono pośród Ośmiu Przysmaków. O jej wyjątkowości wiedzą również lwy. Gdy dopadną
ofiarę, król stada rozpoczyna konsumpcję
i to jemu przypada przywilej zjedzenia wątroby. Jeśli żaden z tych argumentów
nie brzmi przekonywująco,
niech za wyjątkowością tego mięsa przemówi fakt, że bogactwem składników przewyższa inne pokarmy.
odczarować piątą ćwiartkę
Jednym
z celów SZTUKI ŻYWIENIA jest projektowanie szybkich, smacznych i skutecznych posiłków
dla wszystkich. Ile osób, tyle celów i wyzwań. Aby sprostać zadaniu, na liście
super żywności SZTUKI ŻYWIENIA uwzględniamy wyróżniające się składem produkty
ze wszystkich grup, również mięso.
W
trakcie poszukiwań super żywności, odkryliśmy bogactwo omijanej w dzisiejszych
czasach szerokim łukiem „piątej ćwiartki”. W dawnej Polsce podroby były stałym
elementem menu. Serca, płuca, mózg, język – teraz niemal nie do pomyślenia. Mało
kto jest skory nauczyć się je przygotowywać. Całej sytuacji winne są m.in. negatywne
emocje, złe skojarzenia i przyzwyczajenie do gotowych, „atrakcyjnie”
wyglądających produktów. Najlepiej, by mięso nie przypominało już tego, czym
naprawdę jest. Przyznać trzeba, że dla nas przełamanie bariery też nie było
łatwe.
Wróćmy
jednak do wątróbki. Czytając jakiś czas temu artykuł o
bokserach z Puerto Rico, natknąłem się na rekomendacje żywieniowe w postaci
jedzenia wnętrzności w celu poprawy sprawności – co było bezpośrednim bodźcem
do zgłębienia tematu.
ukryte bogactwo
Wątróbka to jeden z tych pokarmów, które można nazwać naturalną multiwitaminą
z minerałami. Jest jednym z najlepszych źródeł witamin z grupy B, w tym
niezbędnej do produkcji czerwonych krwinek i utrzymywania silnego układu
immunologicznego B12,. 100 g wątróbki dostarcza aż
59 µg tej witaminy (Zapotrzebowanie dorosłego
człowieka na tę witaminę wynosi około 1-2 μg na dobę, ale spokojnie, niemożliwe jest przedawkowanie, zwłaszcza z pożywienia).
Wśród grupy B mamy jeszcze niacynę, która pomaga obniżyć cholesterol i chronić układ trawienny.
Jedząc 30
g wątróbki zapewnisz dzienne zapotrzebowania na witaminę
A, ryboflawinę, miedź. W ten prosty sposób spożyjesz dawkę potężnego
antyutleniacza selenu, który posiada
właściwości antynowotworowe, zmniejsza ryzyko zawału serca, dolegliwości
reumatyczne i antywirusowe. Takie multiskładnikowe „kombo” wraz z selenem zwiększa
sprawność seksualna mężczyzn.
Ta sama porcja pokrywa 50% zapotrzebowania na folany, kojarzone z reguły z warzywami oraz suplementami dla kobiet
planujących ciążę. Ponadto znajdziemy dawkę świetnie przyswajalnego żelaza oraz (co może zaskoczyć dietetycznych
omnibusów) śladową dawkę witaminy C. Długą listę esencjonalnych składników
zamykają uczestniczący w 300 enzymatycznych procesach, niezbędny do produkcji
hormonów, przeciwdziałający chorobom cynk,
rzadko występująca w pożywieniu witamina
D, wspomagająca układ nerwowy cholina
i współgrająca z nią betaina.
Jak każde chude mięso wątróbka jest doskonałym źródłem białka, ze wszystkimi ważnymi aminokwasami. Już w 100 g porcji mamy prawie 2 g leucyny, 1,6 g
lizyny oraz po 1 g fenyloalaniny, argininy, glicyny, waliny. Dzięki temu szybciej się
zregenerujesz i łatwiej stracisz tkankę tłuszczową.
Wątróbka cielęca jest produktem chudym, zawiera
jedynie 3,6 g
tłuszczu na 100 g ,
z czego 1 g
to bardzo zdrowe tłuszcze jedno- i wielonienasycone. U większości osób taka
znikoma ilość tłuszczów nasyconych nie wpłynie negatywnie na profil lipidowy.
Dzieje się tak dlatego, że należący do nasyconych kwas stearynowy stanowi większą cześć tłuszczu
zawartego wołowinie. W przeciwieństwie
do swoich nasyconych kolegów, kwas stearynowy w ogóle nie podwyższa
cholesterolu LDL, który powszechnie uważa się za zły (to ogromne uproszczenie).
Jeśli opanujesz zasadę SZTUKI ŻYWIENIA „Kontroluj
swoje źródło energii” i odnajdziesz właściwą ilość węglowodanów, to zawarty w
pożywieniu cholesterol będzie służył zdrowiu, a nie „zatykał tętnice i
pogłębiał miażdżycę” (ten temat zostawmy na inny artykuł).
król lew, bokser i
siłacz
Czy taki profil makro i mikroskładników wystarczy,
by zadowolić króla lwa, bokserom zapewnić wygrane walki, a siłaczom podnoszenie
większych ciężarów? O obecności wątróbki na talerzach największych sław sportów
siłowych i kulturystyki wiadomo nie od dziś. Spójrzmy na jadłospis Boyer’a Coe,
pioniera kulturystyki, jednego z najlepszych w swojej dyscyplinie w latach ‘70
i 80’. W trakcie przygotowań w 1973 roku kilka razy
dziennie zażywał 25 tabletek suszonej wątroby. Choć w tamtych czasach nie stosowano
powszechnie suplementów i sterydów, to później pomysł podchwyciły niektóre
firmy i wprowadziły do swojej oferty białko w proszku z wołowiny czy aminokwasy
w tabletkach pozyskiwane właśnie z wątroby.
perełki
Codziennie uczę się czegoś nowego. Każdego tygodnia czytam kolejne badania opisujące
składnik odżywczy, który powinniśmy spożywać. Warto przypominać sobie o pewnym
fakcie: nie zidentyfikowaliśmy jeszcze wszystkich ważnych elementów optymalnego
żywienia. Wciąż odkrywane są nowe typy składników. Nie może być prawdą, jak
zapewniają niektórzy producenci, że „ten suplement dostarczy wszystkiego, czego
potrzebujesz”. Nie jestem przeciwnikiem suplementów (to by było uproszczenie),
ale zwolennikiem tego, co skuteczne.
Jak już pisałem, wątróbka jest doskonałym źródłem białka. „OK., ale białko
to białko. Mogę zjeść inne mięso, odżywkę albo jajka” – powiesz. Cóż, sprawa
nie jest taka prosta. Spójrzmy na jedno z badań. Przeprowadzono eksperyment na
szczurach karmionych zamiennikiem posiłku w proszku (tzw. MRP, kupowane w
sklepach z odżywkami albo w aptece np. Nutridrink). Wszystkie zwierzęta
dostawały tę samą ilość kalorii i białka, ale w ramach określonej podaży białka
wybranej grupie podawano wątróbkę. Szczury jedzące wątróbkę żyły 41 dni dłużej.
O co chodzi? Niestety mechanizmy wciąż są badane. Jeden z moich
mentorów dr Serrano twierdzi, że „wątrobą zawiera DNA, RNA i wiele innych substancji, które pomagają budować organizm na poziomie komórkowym. To nie
tylko białko i kompleks witamin B, także wiele esencjonalnych składników potrzebnych,
by podtrzymywać życie.”
Podążając tym tropem odnalazłem jeden z nich: koenzym Q10, odpowiedzialny za przenoszenie elektronów w łańcuchu
oddechowym. Współuczestniczy w procesie produkcji energii generując ją w formie
ATP. 95% energii ludzkiego ciała generowana jest w ten sposób. Nic dziwnego, że
koenzym Q10 pomaga w leczeniu zaburzeń metabolizmu, migreny, raka, chorób
neurodegeneracyjnych, nadciśnienia oraz w stanach po zatrzymaniu krążenia. Jest
niezbędny dla osób przyjmujących leki (np. statyny) oraz
starszych. Świetnie sprawdzi się u niektórych sportowców (zwiększa wydolność
aerobową, anaerobową, wydłużając czas wysiłku do wycieńczenia, a co
najciekawsze zmienia proporcje włókien mięśniowych - wolno kurczliwe zaczynają pracować jak szybko
kurczliwe)
Wątróbka wołowa jest jednym z jego najlepszych źródeł (po sercu). Organ ten
będąc bardzo aktywny metabolicznie posiada dużą ilość mitochondriów, których
pracę wspomaga koenzym Q-10. W zależności od źródła, w 1 kg znajdziemy około 50
mg koenzymu.
jak zwykle ważne źródło
Jeśli chodzi o mięso, szczególnie tłustsze czerwone,
to niezwykle ważne jest jego pochodzenie. Komercyjna, masowa hodowla jest źródłem gorszej jakości
produktu. Zwierzęta nie są karmione ich
naturalnym pokarmem, często podaje się im syntetyczne hormony antybiotyki. A
ponieważ wątroba stanowi „centrum detoksykacyjne” zwierząt i ludzi, to istnieje
duże prawdopodobieństwo, że wszystkie te „śmieci” zostaną skoncentrowane
właśnie w niej.
Czy jest
się czego bać? Nie, wystarczy wybrać
najlepsze z możliwych źródeł np. organiczne, z gospodarstw, gdzie zwierzęta
mają dostęp do naturalnego pokarmu. Jeśli nie masz takiej opcji, to kup wątrobę
młodego zwierzęcia, najlepiej cielęcą (ok. 25 zł / kg).
wspólna lekcja
Nie napisałem tego artykułu na potrzeby koncernu
mięsnego. Moim celem jest poszukiwanie najlepszej drogi prowadzącej do
wymarzonego zdrowia, ciała i sprawności. Wiem również, że nawet mając zbliżone cele, można
je osiągnąć różnymi sposobami. Ale jednego możesz być pewien: kluczowym
elementem jest skuteczne żywienie, a nie dieta na kartce. To zestaw nawyków’
wykonywanych każdego dnia. Zakupy, przygotowywanie posiłków, dobre wybory „na
mieście”.
Ale hola, hola! Nie wszystko
na raz. Zacznij od jednej małej rzeczy, którą jesteś w stanie wykonać. Zrób zakupy,
poznawaj nowe smaki. I, jeśli zainteresowała Cię wątróbka, to nie wahaj się,
działaj! Uwzględnienie jej w jadłospisie to równie skuteczny nawyk.
A co, jeśli
nie jestem w stanie polubić wątróbki? Natura
stworzyła niezgłębione bogactwo fascynujących składników pomagających nam
osiągnąć cele. Do dyspozycji mamy inne rodzaje czerwonego mięsa, drób, ryby.
Nawet weganie nie są na straconej pozycji – na liście super żywności jest
pyszny produkt pochodzenia roślinnego, który zaspokoi potrzeby każdego. Ale o
tym następnym razem…
----------------------------------------------------------------
Ten
post stworzyłem specjalnie dla społeczności SZTUKI ŻYWIENIA, której i Ty jesteś
częścią. Będzie mi miło, jeśli pozostaniemy w kontakcie. Jest kilka opcji:
·
Zostaw
proszę komentarz. Dla Ciebie to
moment, a dla mnie istotna wskazówka.
·
Podziel
się tekstem ze znajomym.
----------------------------------------------------------------
Marcin
Bończa-Tomaszewski – założyciel SZTUKI ŻYWIENIA, trener żywienia i
sportu. Autor książki „Esencja
Sztuki Żywienia”.
Jego specjalność to pomaganie
ludziom w pełnym wykorzystaniu potencjału ciała i umysłu, osiągnięciu sylwetki
i sprawności, z których wreszcie są zadowoleni. Jest trenerem, który dzięki
łączeniu wiedzy z różnych dziedzin, pomaga wielu kobietom, mężczyznom i topowym
sportowcom zdobyć to, co wydawało się im wcześniej niemożliwe. /więcej/
ZAJRZYJ DO ŚRODKA
"ESENCJI SZTUKI ŻYWIENIA"
Aby
pobrać fragment książki "Esencja Sztuki Żywienia" w formie pliku
pdf, zapisz się na listę.
>>> KLIK <<<
>>> KLIK <<<