tekst: Marcin Bończa-Tomaszewski
zdjęcia: Michalina Bończa-Tomaszewska
Pierwszą część artykułu przeczytasz tutaj.
żywienie, zdrowie i życie
Każdy chce dobrze wyglądać, ale czy warto by ucierpiało na tym
zdrowie? Sposób odżywiania ma służyć
organizmowi, dostarczać
niezbędnych składników, chronić przed chorobami. Oddziałuje bezpośrednio na cały organizm, m.in. na
centralny układ nerwowy. Od niego zależy nasze zachowanie, nastrój, koncentracja,
łatwość nauk i regeneracja w czasie snu. Funkcjonowanie układu nerwowego ma wpływ
na poziom koncentracji, regeneracji, relaks. Na to, czy wystarczy nam siły do działania w ważnych momentach, życiowych lub
treningowych (np szybkość przepływu impulsów nerwowych decyduje o sile). Spadek
formy czy energii życiowej jest rezultatem obumierania neuronów. Procesom tym można przeciwdziałać
poprzez odpowiednie odżywianie i suplementację.
System hormonalny jest jednym z najbardziej skomplikowanych w
ciele człowieka (zwłaszcza u kobiet). Zależny od wieku, płci, określa nasz
genetyczny potencjał. Hormony i neuroprzekaźniki odpowiadają za samopoczucie
(serotonina, dopamina, acetylocholina itp.), wzmożoną chęć na słodkie lub
tłuste produkty (galanina), lepszą lub gorszą odpowiedź organizmu na trening i
regenerację (testosteron, hormon wzrostu itp.). Decyduje, czy energia zużyta
zostanie do budowy tkanki tłuszczowej czy mięśniowej i gdzie zgromadzi się
nadmiar tłuszczu (insulina, leptyna estrogen). Wygląda na to, że niewiele mamy
tu do powiedzenia… Nic bardziej mylnego! Właśnie dzięki skutecznemu stylowi życia, w tym dobrej diecie, możemy
zoptymalizować funkcjonowanie hormonów, a to zaowocuje w życiu jak i
sporcie.
„DZIĘKI SKUTECZNEMU STYLOWI ŻYCIA, W TYM DOBRYM NAWYKOM ŻYWIENIOWYM,
MOŻEMY ZOPTYMALIZOWAĆ FUNKCJONOWANIE HORMONÓW,
A TO ZAOWOCUJE W ŻYCIU JAK I SPORCIE.”
Zdolność do pracy, myślenia, nastrój lub wyniki sportowe - to
wszystko w dużej mierze zależy od tego, co, w jakich ilościach i kiedy jemy. Dla
przykładu, wahania cukru we krwi są główną przyczyną rozdrażnienia, irytacji,
spadku uwagi i ogólnego mentalnego wycieńczenia. Na treningu objawiają się spadkiem
siły, wytrzymałości, koncentracji i koordynacji ruchowej.
Stałe dostarczanie substancji
odżywczych pozwala rozłożyć energię na cały dzień. Poza ćwiczeniami musimy być aktywni w pracy, szkole, domu, na co
wielokrotnie chociażby w czasie ciężkiego okresu treningowego brakuje sił,
dopada głód i dekoncentracja. Odpowiednie skomponowanie posiłków pozwala kontrolować
poziom energii, motywacji, koncentracji oraz jakość snu. Nie ma prostszego sposobu
na podniesienie poziomu życia i treningów.
Zdrowe, sportowe, funkcjonalne, naturalne… Jakkolwiek nazwiemy odżywianie,
istotne, by było, najprostsze z możliwych i dobrane do indywidualnych potrzeb. Racjonalne
kupowanie, odpowiednie przygotowanie, spożywanie całych „żywych” produktów to
fundament niemający związku z odchudzaniem czy jakąkolwiek modną dietą (1000
kalorii, dr Atkinsa, itp.). Skuteczna i bezpieczna modyfikacja jadłospisu oraz
uwzględniająca braki w diecie i specyficzne cele suplementacja, pozwolą zgubić
tłuszcz, ale też zbudować siłę i wytrzymałość. Krótko mówiąc, dobre żywienie to podstawa i punkt wyjściowy
dla dalszych działań.
suplementy i odżywki
Co brać na skórę, włosy i paznokcie? Jakiego rodzaju kreatyna jest
najlepsza? Jaki jest najskuteczniejszy spalacz tłuszczu? Każdy chciałby
osiągnąć cel szybko, łatwo i przyjemnie. Można marzyć, że połkniemy parę
pigułek, wypijemy smaczny shake, a następnego dnia obudzimy się zdrowsi,
szczuplejsi i silniejsi. Niestety, nigdy tak nie będzie. Suplementy i odżywki
mogą posłużyć jako narzędzie do realizacji celów zdrowotnych i sportowych. Mogą
też, o czym nie wolno zapominać, działać jak placebo i znacznie uszczuplić
budżet. Są w stanie wspomóc zdrowie albo je zrujnować.
Suplementy służą m.in. do uzupełnienia niedoborów składników,
których z pewnych powodów nie możemy dostarczyć w regularnych posiłkach. W
niektórych sytuacjach ze względu na szybkie wchłanianie stanowią lepsze wyjście
(suplementacja około treningowa). Różnego rodzaju substancje są w stanie
podwyższyć fizjologiczne parametry organizmu: siłę, wytrzymałość, przyczynić
się do szybszej regeneracji i in. Użycie tego typu suplementów powinno się
rozpatrywać tylko w przypadku zapewnionej podstawowej diety i suplementacji.
Zwiększa się tym samym prawdopodobieństwo ich skuteczności i zapewnia
bezpieczeństwo. Jeśli przez dłuższy
okres czasu zadbamy o odpowiednie odżywianie i trening, to indywidualnie
dobrana suplementacja ma szansę przyczynić się do 5-15% naszego sukcesu.
‘dieta’ diecie nierówna
Wymyślono
już mnóstwo diet. Większość z nich ma odchudzić, inne oczyścić. Problem w tym,
że to gotowe „pigułki”, a nie systemy żywieniowe. Skupienie na jednym z celów,
prowadzi do zaniedbania innych. Niskokaloryczne diety zawsze odchudzą. Ale
ucierpi zdrowie, stracimy cenne mięśnie i siłę, spadnie wytrzymałość.
„ZDROWIE, SPRAWNOŚĆ, KOMPOZYCJA CIAŁA -
NIE NALEŻY ZANIEDBYWAĆ ŻADNEJ Z TYCH SFER.”
U
Kowalskiego negatywne skutki nie muszą być widoczne od razu. Znane są przypadki, gdzie ktoś znajomy albo telewizyjny
celebryta stosując prawie głodowe diety (1000 kcal lub mniej) przez 2-3
miesiące reprezentował stosunkowo wysoką formę i świetną sylwetkę, po czym
wracał do początkowej wagi, by powtórzyć zabieg następnej wiosny. Jednak
większość nie mogła powtarzać tej procedury w nieskończoność, dopadały ich
kontuzje, przetrenowanie i frustracja.
 |
| Efekt modnych diet nie zadowala, bo okazuje się nietrwały. |
Na przykład stosowana przez niektórych popularna dieta skrajnie
niskowęglowodanowa zmniejszy poziom cukru we krwi, a szybki ubytek wagi na
skutek utraty wody sprawi, że schudniemy. Pogorszy się za to regeneracja i stan
psychiczny (utrzymanie takiej diety przez dłuższy czas jest prawie niemożliwe; tego
rodzaju strategie żywieniowe toleruje tylko cześć osób). Zdrowie, sprawność,
kompozycja ciała… Nie należy zaniedbywać żadnej z tych sfer. Na okresowe
stawianie priorytetów mogą sobie pozwolić jedynie zawodowcy realizujący cele
sportowe. Ale pomyśl, jak często wybieramy się na „olimpiadę”…?
odżywianie a życie
Jedzenie ma ogromny psychospołeczny aspekt. Bardzo często jemy nie
tyle z powodu głodu, co w celu poprawienia humoru. Sięgamy po kolejną porcję
ciasta, chociaż uczucie sytości towarzyszy już od dawna, zajadamy stresy, nagradzamy
się jedzeniem, konsumujemy nieświadomie na imprezie, zmęczeni wcinamy chipsy przed
telewizorem albo popcorn w kinie. Wszystko to nie ma nic wspólnego z
fizjologicznymi potrzebami organizmu.
Znaczną część niesłużącej nam żywności konsumujemy społecznie, ze
znajomymi, rodziną, przyjaciółmi. Przestajemy kontrolować nasze zachowanie,
„wyluzowujemy” i pod pozorem integracji udajemy się na kolejne piwko, po drodze
zahaczając o kebab, nie zapominając o kawce z ciastkiem na deser. Jemy, by
uszczęśliwiać samych siebie. Poprzez dawanie chcemy „uszczęśliwiać” innych.
Która babcia nie da wnukom czekolady? Która żona nie nałoży kolejnej porcji
obiadu?
Trudności społeczne, jakie napotykają osoby pragnące zdrowo się
odżywiać lub zrzucić wagę, bywają „gwoździem do trumny”. Cięższe od walki z pokusami okazuje się zmaganie z niezrozumieniem i
natrętnym namawianiem. Łatwiej się poddać i zarzucić zdrowe nawyki niż
ciągle tłumaczyć, dlaczego czegoś nie jem. Ludzie wolą być nawet chorobliwie
otyli niż samotni.
Jedzenie
można traktować emocjonalnie lub jako „paliwo”. Z punktu widzenia sprawności
sportowej traktowanie żywności wyłącznie jako energii,
jest najlepszym rozwiązaniem. Szczególnie, gdy potrzebujemy być w najlepszej
formie. Jednak życie pokazuje, że nie da się tak wiecznie. Człowiek jest istotą psychospołeczną i poprawę nastroju zdrowym,
estetycznie podanym i zjedzonym w miłym towarzystwie daniem uznać należy za
dobrą. Kluczem do sukcesu jest takie komponowanie codziennych posiłków, by były
łatwo dostępne, smaczne i zdrowe.
do dzieła
Moment
„przełomu” może przyjść w każdej chwili, ostateczna przemiana jest możliwa w
każdym wieku! Najważniejsze to nie poddać się wiecznemu czekaniu na idealny
moment, ponieważ „Kto zastanawia się nim zrobi pierwszy krok, całe życie spędzi
na jednej nodze”.
Poobserwuj
szczupłych, sprawnych, zenergetyzowanych, uśmiechniętych ludzi w różnym wieku.
Wyższych, niższych, mężczyzn, kobiety. Większość z nich nie różni się genetycznym
potencjałem od przeciętnego z nas. Ale poprzez niesamowite zaangażowanie,
ciężką pracę na każdym polu, we wszystkich aspektach „życiowej gry ” (mentalnych,
technicznych i fizycznych), odnieśli indywidualny sukces.
Spójrz
na osoby, dla których dana czynność staje się pasją. Jak łatwo przychodzi im
gotowość do wielu wyrzeczeń. Ilość uwagi i poświęcenia przekłada się na sukces
lub jego brak. Zadbaj o trening, odżywianie, sen i czerp z tego radość, a nim
się obejrzysz, staną się nowym nawykiem, Twoim stylem życia.
 |
| Kto zastanawia się nim zrobi pierwszy krok, całe życie spędzi na jednej nodze. |